Thiền (phần 2)

Loạt bài Thiền này. Tôi không có ý dậy Thiền cho các bạn. Tôi chỉ chia sẻ với các bạn suy nghĩ của tôi về khái niệm này. Nó có thể khác với đa số sách vở. Nó cũng có một số quan điểm ngược với những kiến thức về Thiền đã từng được phổ biến.

Thiền là TĨNH hay ĐỘNG?

Nếu xét đoán về bên ngoài. Thiền là Tĩnh. Cơ thể bạn tĩnh lặng. Bạn tìm tới một môi trường tĩnh lặng. Kể cả môi trường đó chưa tĩnh lặng hoàn toàn. Bạn vẫn sẽ biết một số cách lờ nó đi, phớt nó đi. Bạn chỉ toàn tâm toàn ý tập trung vào bên trong.

Nhưng trong thực tế. Khi mới học Thiền. Bạn nhập Thiền trong một môi trường tĩnh lặng với cơ thể tĩnh lặng. Và Tâm trí bạn bắt đầu ĐỘNG. Đây là điều không ai chối bỏ được, trừ những người có căn cơ rất cao. Tâm trí lúc này ngọ nguậy, tâm trí vùng dậy. Tâm trí lúc này như con ngựa bất kham, nó có thể đá bạn bất kỳ lúc nào nếu bạn tới gần. Bạn càng cố Tĩnh, thì nó càng cố Động. Bạn càng cố Tĩnh, nghĩa là bạn chưa Tĩnh. Cái Tĩnh bên ngoài chỉ là cái vỏ, chỉ là về thể xác. Tinh thần bạn đang hỗn loạn khi Thiền. Cái cố Tĩnh và cái Động bên trong đang cào xé bạn.

Tới một lúc, cơ thể bạn sẽ thấy mệt mỏi với trận chiến. Lưng bạn sẽ mỏi. Tay bạn sẽ mỏi. Mắt xụp xuống. Và bạn sẽ buồn ngủ. Cảm giác buồn chán khi cứ phải chiến đấu với một thứ gì đó là chính mình hiện ra. Bạn còn không định nghĩa được bạn đang chiến đấu với ai nữa. Bạn còn không thể gọi được tên nó là gì. Nó, chính là bạn, nhưng lại không phải bạn.

Nó để cho bạn yên khi bạn chiều theo nó. Nó cần bạn tới những chỗ có năng lượng rung động ở mức độ đậm đặc. Nơi cuộc sống thường ngày của bạn vẫn diễn ra. Bạn không hề cảm thấy sự hiện diện của nó. Nhưng chỉ cần bạn ở trong môi trường tĩnh lặng, với cơ thể tĩnh lặng. Bạn sẽ thấy ngay nó hiện hữu. Với sức công phá không ngờ. Và trong thời gian đầu của người mới học Thiền, thường họ sẽ chán nản mà bỏ cuộc. Họ chấp nhận thua nó, nhưng đôi khi vẫn giữ cái vỏ với mọi người rằng tôi đã thấy được điều này điều kia khi Thiền. Đó chỉ là một bằng chứng, giúp họ che giấu việc họ đã thất bại.

Vậy thì Thiền là TĨNH hay ĐỘNG?

Từ Thiền nguyên gốc là từ Zazen. Nghĩa là ngồi không, và không làm gì cả. Tư thế ngồi sau đó phát triển thành kỹ thuật ngồi. Trong kỹ thuật ngồi có các chỉ dẫn rất kỹ về chân, tay, mắt, lưỡi, hơi thở.

Tư thế ngồi

Bạn cũng cần có một sự hiểu nhất định về tọa cụ ( đệm ngồi), xả thiền, để bắt đầu. Mục tiêu của bạn không nhất thiết phải là Nhục Thiền (Thiền với những điều kiện xấu như ngồi trên đống sỏi, hay ngồi giữa trời nắng, ...). Bạn có thể xem hình để biết thêm về tọa cụ

Tọa cụ 1

Tọa cụ 2

Bạn có thể ngồi thẳng xuống sàn nhà, không cần tọa cụ nếu thấy thoải mái

Bạn cũng có thể Thiền nằm, Thiền đứng, Thiền đi bộ, ... Và cũng tùy theo từng pháp môn mà sẽ có hướng dẫn tiếp theo về quán tưởng, về cảm nhận luân xa, năng lượng, tập trung vào trì chú, tập trung vào hơi thở, tập trung vào âm thanh, ...

Đây hoàn toàn là những cách, những kỹ thuật hỗ trợ bạn trong lúc ban đầu. Khi bạn một mình chiến đấu với chính mình, và đa số là thua cuộc. Thì những kỹ thuật này như những vũ khí tiếp thêm cho bạn sức mạnh. Sự hiệu quả tức thời này, là việc đánh lạc hướng chính bạn. Bạn sẽ có thứ để tập trung, thay vì quan tâm tới những gì đang bùng nổ trong tâm trí. Bạn dùng một cái ĐỘNG khác để quên đi cái ĐỘNG đang có.

Vì vậy, lời khuyên của tôi trong phần 2 này. Là khi bạn mới bắt đầu Thiền. Hãy sử dụng các sự hỗ trợ nếu tự bạn không vượt qua được sự hỗn loạn của tâm trí. Sự hỗ trợ tốt nhất theo tôi là âm thanh. Hãy sử dụng một âm thanh đều và ngân như tiếng chuông. Bạn hãy tự tay đánh từng tiếng một cứ cách vài phút. Hãy tập trung vào âm thanh tới khi nó tắt hẳn. Và hãy chìm vào sự im lặng sau khi âm thanh dứt hẳn đó trong chốc lát. Lặp đi lặp lại động tác này. Và hãy tập trung vào nó.

Sự hỗ trợ tốt tiếp theo là nhịp thở. Bạn hãy tập trung vào nhịp thở. Tôi đã viết bài Tập thở ở đây, bạn có thể đọc lại. Hãy hiểu sâu sắc về một nhịp thở, và dõi theo nó trong suốt quá trình Thiền. Chỉ tập trung vào nó thôi.

Các sự hỗ trợ khác như tụng kinh, trì chú, quán tưởng năng lượng, ... đều rất tốt. Các bạn hoàn toàn có thể tùy ý áp dụng cho mình nếu phù hợp. Nhưng nên nhớ. Đó không phải là mục đích. Đó chỉ là công cụ. Và công cụ đó giúp bạn tĩnh lặng từ bên trong.

Phần 1 ở đây

Phần 3 ở đây